Εν μέσω των περιοριστικών μέτρων λόγω κορωνοϊού παρουσιάστηκε αύξηση των καταγγελιών για βία στην οικογένεια σε σχέση με τα στοιχεία που εξασφάλισε το ΚΥΠΕ από το Γραφείο Χειρισμού Βίας στην Οικογένεια και Κακοποίησης Παιδιών του Αρχηγείου Αστυνομίας.

Συναφώς, στο παρόν άρθρο θα επιχειρηθεί μία σύνοψη των βασικών προνοιών του περί Βίας στην Οικογένεια (Πρόληψη και Προστασία Θυμάτων) Νόμος του 2000 (119(I)/2000) ο οποίος τροποποιήθηκε πρόσφατα(στο εξής θα αποδίδεται ως ο «Νόμος»).

Όροι και Πεδίο Εφαρμογής

Η έννοια του «μέλους της οικογένειας» το οποίο προστατεύει ο Νόμος είναι ευρεία και περιλαμβάνει τα κάτωθι:

(α) άντρα και γυναίκα που —

(i) έχουν συνάψει νόμιμο γάμο ανεξάρτητα αν ο γάμος υφίσταται ή όχι, ή

(ii) συζούν ή συζούσαν ως αντρόγυνο•

(β) γονείς των προσώπων που αναφέρονται στην παράγραφο (α)•

(γ) τέκνα των προσώπων που αναφέρονται στην παράγραφο (α) ανεξάρτητα αν αυτά είναι φυσικά ή υιοθετημένα τέκνα του ενός ή και των δύο εν λόγω προσώπων καθώς και τα εγγόνια των προσώπων που αναφέρονται στην παράγραφο (α)•

(δ) κάθε πρόσωπο το οποίο διαμένει με οποιοδήποτε από τα πιο πάνω πρόσωπα•

Ο Νόμος ορίζει, μεταξύ άλλων, ως βία οποιαδήποτε πράξη, παράλειψη ή συμπεριφορά με την οποία προκαλείται σωματική, σεξουαλική ή ψυχική βλάβη σε οποιοδήποτε μέλος της οικογένειας από άλλο μέλος της οικογένειας και περιλαμβάνει και τη βία που ασκείται με σκοπό την επίτευξη σεξουαλικής επαφής χωρίς τη συγκατάθεση του θύματος, καθώς επίσης και τον περιορισμό της ελευθερίας του.

Ακόμη, καθορίζει πως πράξη ή συμπεριφορά η οποία συνιστά βία ως ανωτέρω, όταν διαπράττεται στην παρουσία ανηλίκου μέλους της οικογένειας, θεωρείται βία η οποία ασκείται εναντίον του εν λόγω ανηλίκου εφόσον δύναται να προκαλέσει σ' αυτό ψυχική βλάβη η οποία επισύρει αυστηρή ποινή φυλάκισης ή χρηματικό πρόστιμο.

Περαιτέρω, ο Νόμος αναφέρεται σε «άκρως σοβαρή βία» όπου παρατίθενται διάφορα αδικήματα τα οποία προνοούνται στον ποινικό κώδικα (λόγου χάρη Άσεμνη Επίθεση, Διαφθορά νεαρής γυναίκας ηλικίας κάτω των δεκατριών χρόνων, συνουσία διά βίας και βαριά σωματική βλάβη) προχωρώντας στην επιβολή αυξημένων ποινών για τα εν θέματι αδικήματα όταν διαπράττονται από ένα μέλος της οικογένειας σε βάρος άλλου μέλους.

Άξιο αναφοράς είναι ότι ο Νόμος προστατεύει συζύγους από βιασμό ή απόπειρα βιασμού από σύζυγο ακόμα και σε περίπτωση που δεν ήταν διαζευγμένοι παραπέμποντας στις ποινές των σχετικών αδικημάτων ως προβλέπονται στον Ποινικό Κώδικα.

Καταγγελία και Δικαστική Διαδικασία

Αφουγκραζόμενος ο νομοθέτης της ιδιομορφίας και λεπτότητας των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας προχώρησε στην συμπερίληψη στον νόμο των κάτωθι προνοιών:

• Λήψη κατάθεσης από αστυνομικό ιδίου φύλου ή τον οικογενειακό σύμβουλο αν το θύμα είναι ανήλικο.

• Προσαγωγή στο Δικαστήριο οπτικογραφημένων καταθέσεων η οποία δόθηκε σε αρμόδιο πρόσωπο από οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο είναι θύμα βίας ή μάρτυρας διάπραξης αδικήματος. Οποιαδήποτε δήλωση που περιέχεται σε οπτικογραφημένη κατάθεση η οποία γίνεται αποδεκτή ως μαρτυρία δυνάμει του άρθρου αυτού θεωρείται ως άμεση προφορική μαρτυρία του προσώπου που κάμνει τη δήλωση.

• Ταχεία διεξαγωγή ανακρίσεων και προτεραιότητα στην Δικαστική διεκπεραίωση τέτοιας δύσεως υποθέσεων.

• Το Δικαστήριο δύναται να κρίνει ένοχο τον κατηγορούμενο με μόνη την κατάθεση του θύματος εφόσον δεν ήταν δυνατόν υπό τις περιστάσεις να εξασφαλιστεί ενισχυτική μαρτυρία.

• Κεκλεισμένων των θυρών εκδίκαση ολόκληρης ή μέρους της υπόθεσης.

• Το Δικαστήριο μπορεί, κατά ή μετά την εκδίκαση υπόθεσης βίας με θύμα ανήλικο πρόσωπο, να διατάξει την απομάκρυνση του εν λόγω θύματος και την τοποθέτηση του σε ασφαλές μέρος ή την ανάθεση της φροντίδας του στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας.

• Το Δικαστήριο μπορεί, έπειτα από αίτηση μέλους της οικογένειας ή της αστυνομίας ή του κατηγόρου ή του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή του Οικογενειακού Συμβούλου ή άλλου προσώπου που ενεργεί για λογαριασμό οποιουδήποτε απ' αυτούς, να εκδώσει προσωρινό διάταγμα αποκλεισμού του υπόπτου ή απομάκρυνσης ανήλικου θύματος, μέχρις ότου καταχωρισθεί και εκδικαστεί ποινική υπόθεση εναντίον του κατηγορούμενου για ποινικό αδίκημα βίας.

• Το Δικαστήριο μπορεί να εκδώσει εναντίον προσώπου που κατηγορείται για διάπραξη οποιουδήποτε αδικήματος βίας, με βάση τον Νόμο, διάταγμα, το οποίο θα απαγορεύει σε αυτό να εισέρχεται ή να παραμένει στην οικογενειακή κατοικία.

Η ανάδειξη και καταδίκη των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας επιβάλλεται να αποτελεί πρώτιστο μέλημα μίας ευνομούμενης σύγχρονης δημοκρατικής κοινωνίας και αδιαμφισβήτητα η ενθάρρυνση των θυμάτων να προβούν σε καταγγελία τέτοιων περιστατικών είναι μονόδρομος για επίτευξη αυτής της ανάγκης.

Υπενθυμίζεται ότι η γραμμή αμέσου κινδύνου είναι το τηλέφωνο 112 ενώ για ανώνυμη και εμπιστευτική παροχή υποστήριξης το τηλέφωνο είναι 1440.

*Τα πιο πάνω αποτελούν μία απλή συνοπτική αναφορά στην σχετική νομοθεσία. Για περαιτέρω πληροφορίες μην διστάσετε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας.

Photo: Sam Williams